SOSYOPATİ
Sosyopat ve pisikopat terimleri benzer özelliklere sahip olması nedeniyle, genellikle birbirlerinin yerine kullanılır. Sosyopatik olarak görülebilecek pek çok davranış vardır. Psikopat ve sosyopat terimleri günlük hayatta birbirlerinin yerine kullanılabiliyor. Fakat gerçekte pek çok araştırmacı, iki terimin birbirinden çok farklı olduğunu ortaya koymuştur. Bireyde sosyopatinin meydana gelmesi, genetik, biyolojik ve çevresel nedenlerden kaynaklanmaktadır.
1.SOSYOPAT NEDİR ?
Sosyopat kavramını televizyonda, gazetelerde ve diğer medya kuruluşlarında duyuyoruz. Fakat birçoğumuz bir sosyopatın anlamını gerçekten biliyor muyuz ? İnsanı sosyopat yapan nedir?
Ruhsal ya da fizyolojik bir deformasyonolmayan kişilik bozukluğudur. Yalan söyleyebilir, hile yapabilir, manipüle edebilir, hırsızlık yapabilir ve bu eylemlerin nihayetinde çok az bir pişmanlık hissederler. Yani yaptıklarının sonuçlarını umursamazlar. Sosyopati ciddi bir zihinsel sağlık durumudur.
Sosyopati sayıları çoğumuzun düşündüğünden daha yüksektir. Ayrıca erkeklerde kadınlardan daha yaygındır.
2. SOSYOPATİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bir sosyopatın belirtilerini tespit etmek kolay değildir. Çünkü sosyal hayatta nasıl kamufle olacaklarını bilirler. Bir sosyopat, uyum sağlamaya ya da uzak kalmaya "karar verir". Genellikle, oldukça sosyal ve çekicidirler. Ancak, çoğu insanın sosyalleşmeden edindiği duygusal haz, sosyopat bir bireyin yaşadığı bir şey değildir.
Belirtiler aşağıdaki gibidir:
a. Antisosyal davranış
· Başkalarının haklarına aldırış etmemek
· Başkalarının duygularına aldırış etmemek
· Cezai işlem kategorisine girebilecek davranışlar sergilemek
- İnsanlarla ilişkilerde davranış bozukluğu
· Empati eksikliği
· Ahlak eksikliği
· Yakın ilişkiler kurma arzusu yok
· Başkalarının istek ve ihtiyaçları ile ilgilenme
- Sempati ve Empati Eksikliği:
Diğer insanların duygularını anlayamazlar ve empati eksikliği yaşarlar. Duygusal düzeyde başkalarıyla bağlantı kuramazlar.
- Yalan:
Sürekli yalan söyler. Bu kişiler geçmişteki, şimdiki veya gelecekteki meseleler hakkındaki gerçekleri konuşmazlar. Günlük gerçekler hakkında da yalan söyleyebilirler.
- Duygusal Taklit
Başkalarının duygularını anlayamasa da, duygularını kolaylıkla taklit edebilir. Duygularının olmamasına rağmen, çevresindeki insanları aldatmak için çok çeşitli duygular gösterebilirler. Sosyopatlar çok gurur verici ve manipülatiftirler.
- Egoist:
Anormal derecede bencil olabilirler.Başkalarına göre üstün olduklarını hissederler ve kendileriyle ilgili sanrılar da yaşayabilirler. Birçoğu gerçekçi olmayan süper güçleri olduğuna inanır.
- Manipülatif:
Hedeflerine ulaşmak için cazibelerini ve yüksek zeka seviyelerini kullanırlar. Başkalarını istediklerini elde etmek veya arzularını yerine getirmek için manipüle ederken hiçbir pişmanlık veya suçluluk hissetmezler.
- Ahlaki Davranış:
Aldatma, yalan söyleme, çalma ve şiddet eylemleri gibi ahlaksız davranışlarda bulunma olasılığı yüksektir. Bu davranışlar için pişmanlık duymazlar.
I. Çocukta Sosyopati Belirtileri
Pek çok psikolog ve psikiyatır, çocuklarda sosyopatiyi teşhis etmeye çalışmazlar. 15 yaşından küçük bir çocuk kural ve yasalara aykırıysa veya bir sosyopatın özelliklerine sahipse, davranış bozukluğu olarak kabul edilebilir. Çocuk ergenliğe ulaştığında ve hala bir sosyopatın belirtilerini gösterdiğinde, “Antisosyal Kişilik Bozukluğu” teşhisi konulur. İşte bir çocukta tipik sosyopati belirtileri bunlardır:
· Başkalarına aldırış etme
· Başkalarına zarar vermek
· Hayvanlara zulüm
· Vandalizm ve mülke zarar verme
· Çalma
· Dikkate almamak
3. SOSYOPATİ SAHİBİ BİR BİREYE NASIL DAVRANILMALIDIR?
Bir sosyopatla karşılaştığınızda, tam olarak ne yapılması gerektiğini veya durumu nasıl ele alacağınızı bilmek zor olabilir. Bununla birlikte, sosyopatlarla yolları kesişen insanlar, yukarıdaki tanıya sahip birisiyle etkileşime girdiklerini kolay kolay farkedemezler. Birçok durumda, sosyopatinin kendisini ortaya çıkarması, zaman ve karşılıklı etkileşimleri gerektirir.
Kendinizle alakalı yapabileceğiniz bazı adımlar ve değişiklikler var. Öncelikle ve en önemlisi, konuşmalar sırasında dikkatli olmanız önemli bir ayrıntıdır.
4. SOSYOPAT VE PSİKOPAT ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?
İlginçtir ki, doktorlar insanları bir psikopat veya sosyopat olarak teşhis etmez. Bunun yerine, bu gibi durumlarda, resmi tanı antisosyal bir kişilik bozukluğudur. Uzmanların çoğu, her iki kişilik tipinin de benzer özellikleri paylaştığı konusunda hemfikir. Antisosyal kişilik bozukluğu yaşayan insanlar, neyin doğru neyin yanlış olduğunu kesin olarak söyleyemez. Ayrıca empati kurmakta da zorluk çekerler.
Temelde, bir sosyopatile bir psikopat arasındaki farkın ne olduğu düşünüldüğünde, psikopati sadece daha fazla semptomla birlikte, sosyopati olarak tanımlanabilir. Bu nedenle, tüm psikopatlar aslında sosyopat iken, sadece birisinin sosyopat olması, onun da bir psikopat olduğu anlamına gelmez. Psikopati İnceleme Derneği "Bir psikopat ile sosyopat arasındaki fark nedir?" sorusuna psikopatiye özgü özelliklerin listesi ile cevap verir.
Örneğin, psikopatlar birine veya herhangi bir şeye karşı suçluluk, pişmanlık, empati veya derin duygusal bağ hissetme yeteneğinden yoksundur. Genellikle narsisistik, sahtekâr, manipülatif ve sahtekarlık cazibesi konusunda ustalar.
Belki de psikopat ile sosyopat kişilik tipleri arasındaki en önemli fark, kişinin vicdan sahibi olup olmadığıdır. Vicdanımız, kötü bir şeyler yapmak ya da birine zarar vermek üzere olduğumuzda bizi uyaran "küçük melek" dir. Zayıf olmasına rağmen, bir sosyopat hala bir miktar vicdan sahibidir ama bir psikopat değildir.
Bir psikopat, keşfedilmekten kaçınmak için, bir şeyler ters gittiğinde üzgün veya kızgın hissetmiş gibi davranarak başkalarının eylemlerini taklit etmeyi öğrenir. Bu duyguları uyandıracak bir şey olduğu zaman öforik davranacak veya sevinecektir. Ancak gerçekte, hiçbir şey hissetmiyor ve yalnızca başkalarının tepkilerini gözlemleyerek bu duyguları gidermeyi öğreniyor.
Öte yandan, sosyopat, örneğin; bir bankayı soymanın yanlış olduğunu anlayabilir. Hatta pişmanlık veya suçluluk hissedebilir. Ancak bu durum yine de eylemi gerçekleştirmesini engellemez. Psikopat ve sosyopat empati eksikliği yaşarken, psikopat diğerlerine daha az önem verir ve sosyopat, bireyleri duyguları olan insanlardan ziyade kendi yararına manipüle edilecek nesneler olarak görür. Ancak, tam anlamıyla bir kişi kötü ruhlu veya bencil olduğu için, bu onu otomatik olarak psikopat veya sosyopat olarak nitelendirmez.
Psikopat ve Sosyopat Beyni
Bir sosyopat ile psikopatın ruh halleri arasındaki farkın beyin kimyası içinde bulunduğunu gösteren kanıtlar vardır. Bir psikopatın beyni sıradan bir insanın beyni gibi, hatta bir sosyopat beyni gibi şekillenmez. Bir psikopatın başkalarının duygularını anlamalarını zorlaştıran gerçek fiziksel farklılıkları olabilir. Bu farklılıklar, bir psikopatın vücudunun belirli uyaranlara nasıl tepki verdiğini bile etkileyebilir.
Örneğin, insanların bir filmde şiddet görmesi gerektiği konusunu ele alalım. Çoğunun kalpleri atar, nefesleri hızlanır ve terlerler. Öte yandan, psikopatlar tam tersi bir tepkiye sahiptir: sakinlik. Tehlike karşısında sakin olabildikleri için, psikopatların korkusuz olmaları ve dikkatsiz davranışlarda bulunmaları daha muhtemeldir. Basitçe söylemek gerekirse: eylemlerinin doğuracağı sonuçlardan korkmuyorlar.
5. SOSYOPATİ TEŞHİSİNDEN SONRA TEDAVİ ALMAK GEREKLİ MİDİR?
Antisosyal Kişilik Bozukluğuna sahip olabileceğinizi düşünüyorsanız, belirtilerinizi gidermek için tedavi almak zaruri bir durumdur. Kanunla başınızın derde girmesini önlemek istiyorsanız, yüksek bir yaşam kalitesi ile yaşayabilmek istiyorsanız ve diğer insanlara zarar verdiğinizi bilmiyorsanız, bunu yapmak zordur. Onları manipüle etmek yerine empati ve başkalarına nasıl saygı duyulacağını öğrenmeniz gerekir. Antisosyal Kişilik Bozukluğu’nuz varsa, diğerlerine zarar verdiğinizi bile fark edemeyebilirsiniz. Henüz tanımlamadığınız ve istemeden başkalarına zarar verebilecek olan davranışlarda bulunabilirsiniz. Bu nedenle, yardım istemek çok önemlidir. Antisosyal Kişilik Bozukluğu olan kişiler depresyona girip kendilerini izole etme eğiliminde olabilirler. Başkalarının yanında olmaları gerekmediğini hissedebilirler.
6. SOSYOPATİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR VE İLAÇ KULLANMAK GEREKLİ MİDİR?
Antisosyal kişilik bozukluğu tedavisi zorlayıcı olabilir. Bozukluğun belirtileri, bir insanın yirmili yaşlarının başlarında zirveye çıkması nedeniyle, insanlar kendi belirtilerinin kırklı yaşlar ve sonrasında iyileşebileceğini öngörebilirler.
Psikoterapi veya konuşma terapisi genellikle antisosyal kişilik bozukluğu için önerilen tedavidir. Bir terapist, kişinin olumsuz davranışları yönetmesine ve sahip olmadığı kişisel becerileri geliştirmesine yardımcı olabilir. Genellikle ilk amaç, basitçe tutuklama veya fiziksel hasara yol açabilecek itici davranışları azaltmaktır. Aile terapisi, aile üyelerini eğitmek ve iletişimi geliştirmek için kullanışlı bir seçenek olabilir ve grup terapisi, AKB sahibi olan insanlarla sınırlı olduğunda da yardımcı olabilir. Tedavi ayrıca sıklıkla dikkat eksikliği / hiperaktivite bozukluğu, sınır çizgisi kişilik bozukluğu ve kumar bozukluğu veya cinsel bozukluklar gibi dürtü kontrol bozuklukları içeren eş zamanlı ortaya çıkan hastalıkları da ele almalıdır.
Agresif veya dürtüsel davranışların azaltılmasına yardımcı olmak için ilaç bazen verilebilir. İlaçlar, duygudurum dengeleyicileri veya antidepresanları içerebilir. Terapistiniz, terapi sürecinde ilaç kullanımını tavsiye ederse uzman kontrolünde ilaç kullanılabilir.
7. SOSYOPATİYE NEDEN OLAN ETMENLER NELERDİR?
Psikopatinin aksine, Antisosyal Kişilik Bozukluğu genellikle çocukluk ihmali veya istismarından kaynaklanır. Kişi bu durumu geliştirir. Çünkü başkalarıyla nasıl etkileşime girecekleri gösterilmemiştir. Ancak bu durum hiçbir umudun olmadığı anlamına gelmez. Bozukluk giderilebilir ve destek alabilirsiniz. Antisosyal Kişilik Bozukluğu tanısı konduysa, bu durum her şeyin sonu demek değildir. Bir uzman, başa çıkma yollarında size rehberlik edebilirler. Antisosyal Kişilik Bozukluğu olan insanlar hakkında birçok yanlış anlaşılma vardır. Evet, manipülatif olabilirler. Ancak her zaman kasıtlı değildir. Deneyimli bir uzman ile çalışmak, hastalığınızı anlamanıza ve kendinizi daha az yargılamanıza yardımcı olacaktır.
8. SOSYOPATİ TEDAVİSİNDE ONLİNE TERAPİ FAYDALI MIDIR?
Online terapi, Antisosyal Kişilik Bozukluğu olup olmadığını öğrenmek için mükemmel bir yerdir. Sosyopat olan biriyle ilişki içindeyseniz, bu yardımı almak da önemlidir. Terapiya’nın uzman kadrosuyla iletişime geçerek ihtiyacınız olan desteği kolaylıkla alabilirsiniz. Antisosyal Kişilik Bozukluğu ile yaşamak kolay değildir. Ancak tanı konduğunu bilmek karanlıkta yaşamaktan daha iyidir. Neyle uğraştığınızı öğrendikten sonra, sağlıklı bir yaşam sürebilmeniz için size rehberlik edecek uzmanlarımızla görüşmek için randevu alabilirsiniz.