OBSESİF KOMPÜLSİF BOZUKLUK (OKB) NEDİR ?

Obsesif kompülsif bozukluk (OKB); obsesyon denilen takıntılar üzerine inşaa edilen düşünceler, fikirler ve dürtüler ile kompülsiyon denilen yineleyen davranışlar ve zihinsel eylemlerin birleşiminden oluşan, takıntılı düşüncelerin günlük hayatı ve eylemleri olumsuz yönde etkileyecek düzeye gelmesidir.

Obsesif-kompülsif bozukluk sorunu ile karşı karşıya olan kişiler, dizginleyemedikleri sürekli yinelenen ve stres oluşumuna sebep olan düşünceler, korkular veya görseller nedeniyle huzursuz ve tedirgin olurlar. Bu düşünceler doğrultusunda ortaya çıkan anksiyete, bazı hareketleri acil olarak gerçekleştirme düşüncesine kapılmaya neden olur.

Sürekli tekrarlanan eylemler gerginliği geçici olarak durdurur, obsesif düşünceler yinelendiğinde kişinin bu hareketleri hemen tekrarlaması gerekir. Obsesif kompülsif bozukluğa sahip olan bireyler saplantılarının ve eylemlerinin gerçek dışı ve saçma olduğunun farkında olabilirler. Fakat kendilerini durduramazlar.

2.OBESESİ KOMPÜLSİF BOZUKLUK BELİRTİLERİ NELERDİR?

Obsesyon ve kompülsiyonlar farklılık gösterebilmektedir. En sık görülen obsesyon ve kompulsiyon türleri aşağıdaki gibidir;

Yaygın obsesyon belirtileri:

Kir ve mikrop bulaşmasından korkma
Hatalar yapmaktan çekinme
Düzen, simetri, kusursuzluk ihtiyacı
Kuşku ve güvence ihtiyacı

Yaygın kompülsiyon belirtileri:

Sürekli olarak yıkanma ve elleri yıkama
Tokalaşmayı veya ortak kullanım mekanlarında kapı kollarına dokunmaktan kaçınma
Kapı kilidi, fırınlı ocak gibi şeyleri sürekli kontrol etme
Rutin işleri yaparken sayı saymak
Belirli bir sıraya göre yemek yeme
Genellikle günlük yaşantıyı olumsuz etkileyen, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen kelimelere ve düşüncelere takılıp kalmak
İstifçilik yapmak

3.OBSESİF KOMPÜLSİF BOZUKLUK NASIL TEDAVİ EDİLİR?

OKB tedavisi bu rahatsızlığa sahip olan birey üzerinde sorunun boyutuna göre farklılık gösterebilmektedir. Bununla birlikte tedavi sonucu tamamen bir iyileşme ile karşı karşıya kalınamayabilir. Fakat rahatsızlık belirtilerini en aza indirgeyerek rahatsızlığın günlük yaşantınızı olumsuz etkilemesini önleyebilirsiniz. Bazı insanların ise hayatları boyunca bu takıntılarını dizginleyebilmek için tedavi alması gerekebilmektedir.

Psikoterapi OKB’nin tedavisinde kullanılan yaygın bir yöntemdir. Maruz Bırakma Terapisi olarak adlandırılan terapi yöntemi bu alanda en çok uygulanan terapi yöntemidir. Terapi sırasında hastanın korktuğu bir şeye veya kirlilik gibi takıntılı olduğu durumlara kontrollü ve aşamalı bir şekilde maruz bırakılarak, hastanın sorunlarıyla sağlıklı bir şekilde mücadele edebilmesi sağlanır. Bu terapi yöntemi tekrar ve sabır gerektirir. Fakat tedavi tamamlandığında büyük ölçüde terapi olumlu sonuçlanır.

4. OBSESİF KOMPÜLSİF BOZUKLUK TEDAVİSİNDE İLAÇ KULLANILIR MI?

Gerekli testlerin yapılması sonucunda kişilere bazı durumlarda ilaç tedavisi uygulanabilir. Semptomların durumuna göre kişiye en yararlı olacak ilaç tespit edilir ve süreç doktorun sürekli kontrolü altında devam eder. Yani kullanılan ilaçlar da semptomların farkılıklarına göre değişiklik gösterebilir. Burada önemli olan nokta ilaç tedavisinde hassas davranılmasıdır. Belirlenen dozdan az veya fazla ilaç vücuda alınmamalı ve doğru zamanda temin edilmelidir.

5. OBSESİF KOMPÜLSİF BOZUKLUK GÜNLÜK HAYATI NASIL ETKİLER?

OKB genel olarak insanların hayatlarını zora sokan semptomlar içerir. Örneğin; sürekli kontrol etme, yolda yürürken çizgilere basmaktan kaçınma, sayı sayarak gitme, parkeleri sayarak yürüme, parke taşlarına çifter çifter basmak, elleri sürekli olarak yıkama ve bireyin kendisine koyduğu gereksiz koşullara göre hareket etmesi vb. Bunlar kişinin yaşam kalitesini zora sokan ve kısıtlayan semptomlardır. Dolayısıyla kişinin hayatı olumsuz etkilenir. Diğer bir yandan bakacak olursak vakanın getirdiği titizlik, düzen ve planlı olma durumu kontrollü bir şekilde yürütülürse yaşam kalitesini arttıran durumlardır.

6.OBSESİF KOMPÜLSİF BOZUKLUK TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?

OKB kontrol altına alınmazsa çok ciddi sorunlar ile karşı karşıya kalınabilir. Bu rahatsızlığa sahip olan kişilerin azımsanamayacak bir çoğunluğu hastalığı reddeder ve her şeyin olması gerektiği gibi olduğunu iddia eder. Bozukluk giderilmezse kişiler arası ilişki boyutunda ciddi sorunlar yaşanır. Çevrelerindeki kişilerin OKB’ye sahip bireyin standartlarında hareket etmemesi sosyal izolasyon ve kaygı, depresyon gibi ciddi psikotik sorunlara neden olabilir. Bozukluğun olumsuz olan bu getirileri hem bireyi hem de çevresinde etkileşim içerisinde olduğu herkesi etkiler. Bireyin sosyal izolasyona uğramasıyla beraber suçluluk, utanç ve korku gibi duygular ile karşı karşıya kalınır ve git gide içe kapanık birine bürünülür.

7. OBESESİF KOMPÜLSİF BOZUKLUK’A SAHİP BİREYLERE NASIL DAVRANILMALIDIR?

Bu rahatsızlığa sahip olan bireylerin sergilediği hal ve tavırların kendi ellerinde olmadığının ve tekrarlayıcı davranışları bırakmanın onlar için çok zor olduğunun bilincinde olunmalı, onları anlamaya çalışılmalıdır. Bireyin rahatsızlığıyla ilgili durumlar için yargılanmaması ve suçlanmaması gerekmektedir. Aksi halde depresyon, utanç, stres gibi sorunlara da sebebiyet verilebilir. Kendisini iyi hissetmek amacıyla sergilediği kaçınma davranışları beslenmemelidir. Destekleyici olunmalıdır. Fakat zorlayıcı, baskıcı yaptırımlardan kaçınılmalıdır.

Tedavi sürecine değinecek olursak;

İyileşme sürecinde kişinin kendisini rahatlatıcı davranışlarından vazgeçmesi onda kaygı ve strese yol açacaktır. Aşamalı olarak yaşanacak bu kaygı ve stres döneminin iyi yönetilmesi çevresindeki insanlara özellikle de ailesine düşmektedir.Tedavi süresince bazı dalgalanmalar olabilir. Dönem dönem takıntılı olduğu durumlar artabilir. Bu durumun gayet normal olduğunu ve hastalığın geri gelmesine yorumlanmaması gerektiğini bireye aktarmak gerekmektedir.

8.ONLINE TERAPİ OBSESFİ KOMPÜLSİF BOZUKLUĞUN GİDERİLMESİNDE ETKİLİ MİDİR?

Günlük hayatın koşuşturması içerisinde çoğu zaman kendimize yeterli vakti ayıramayabiliyoruz veya sosyal çevre olarak yetersiz bir bölgede yaşıyorsak kısıtlı imkanlar doğrultusunda aradığımız hizmete erişim sağlayamayabiliyoruz. İşte burada devreye ‘’Online Terapi’’ giriyor. İstediğimiz zamanda ve yerde kendi konfor alanlarımız içerisinde kendimize en uygun terapisti belirleyerek maksimum hizmet hazzına ulaşabiliriz. OKB bozukluğu da online terapi ile üstesinde gelinebilecek bir rahatsızlıktır. Terapiler sonucunda tekrarlayıcı hareketler azalır, istemsizce düşünülen düşüncelerin saçma olduğunun farkına varılır ve daha verimli bir yaşantıya kavuşulur. Online olarak sağlanan görüşmeler sonucunda süreç online görüşme ile çözüme kavuşmaya uygun ise seanslara devam edilir ve bu sürecin yönetimi bizler için daha da kolaylaşır. Bu konuda olumlu dönüşlerin sıklıkla olduğu gözlemlenmiştir. Fakat danışanın psikolojik durumu, sorunlarının boyutu ve ciddiyeti doğrultusunda sürece bazen yüz yüze iletişim kurarak devam edilebilir.