TEKNOLOJİNİN GELİŞİMİ ÇOCUK GELİŞİMİNİ NASIL ETKİLER?

    Teknoloji çalışma şeklimizden, sosyalleşmemize; aile hayatımızdan, öğrenme biçimlerimize kadar toplumumuzun hemen her yönünü tamamen değiştirdi. En dikkat çeken farklardan biri, önceki nesillerde çocukların birbiriyle oynaması ve etkileşime girme şeklindeki değişimdir. Dünya üzerinde hemen hemen her çocuk teknolojiyle içli dışlı bir yaşam sürüyor. Herkes bunun bir çocuğun yetişmesi, dikkat süresi, kişisel sınırlarının ihlali gibi konularda sahip olduğu etkiler konusunda endişeli. Fakat teknolojinin en büyük etkisi insan davranışları üzerindedir. Sadece çocukların değil aynı zamanda yetişkinlerin davranışlarını da etkiler. Yetişkinlerin bu etkilerle birlikte davranışlarında meydana gelen değişiklikler, gerek ebeveyn olarak gerekse bir aile üyesi olarak yine çocuklara etki etmektedir. 

      Çocukların teknolojiyle alakalı sorunlarından biri de gerçek dünyayla iletişimlerinin en aza indirgenmesidir. Bu sorunlar, sınıfta öğrenmeyi zorlaştırabilir, bu da beraberinde hayal kırıklığı, kendinden şüphe etme ve olumsuz seçimleri getirebilir. Akranlarıyla olan konuşmalarını sürdürmek için kazanılmış sosyal becerileri daha az kullanabilirler. Bu, başkalarına duygularını ifade edememeye, grup faaliyetlerinden ve akran etkileşiminden kaçınmaya neden olur. Her ne kadar teknoloji, öğrenmeye birçok fayda sağlasa da çocuğun yaşam kalitesi üzerinde çeşitli olumsuz etkileri olabilir.

     Çocukluk davranışında teknolojinin etkisiyle ortaya çıkan diğer sorun, her ihtiyacın veya isteğin derhal karşılanması için oluşan beklentidir. İsteklerinin, istediği anda yerine getirilmemesi çoğu çocukta öfke nöbetlerine neden olabilir. Anlık mutluluklar çocuklar için norm haline gelir. Böyle bir durumla karşılaşan ebeveynde ise panik, sinir ve umutsuz ruh hali kaçınılmazdır. Bir düğmeye tıklayarak çoğu şey satın alınabilir. Satın alınan paketler kapıya yirmi dört saatte ulaşabilir. Her hafta yeni bölümü beklemek zorunda kalmadan, tüm diziler ve filmler tek bir oturuşta izlenebilir. Bilgisayar oyunları, herhangi bir oyuncağın karşılayabileceğinden daha hızlı oynanabilir. Özellikle bilgisayar oyunlarıyla beraber çocuklar, dışarı çıkıp diğer çocuklarla oynamanın aksine, okuldan eve döndüklerinde, mecbur olmadıkları müddetçe, bütün hareket kabiliyetlerini kenara bırakıyorlar. Yeterli egzersiz yapmamaya ek olarak, çocuklar eğlenmek için teknolojiye çok fazla güven duyduklarından açık havada zaman geçirmenin faydalarından yararlanmıyorlar. Bu sebeple çocuk obezite oranları son birkaç yılda önemli ölçüde artmıştır. Dışarıda vakit geçirmenin vücut üzerinde çok sayıda olumlu etkisi vardır. Bunlardan en önemlisi D vitamini sağlayan güneş ışığından mahrum kalmaktır. D vitamini cildin sağlıklı olmasını sağlar ve enfeksiyonlara karşı savaşmayı kolaylaştırır. Ek olarak güneş ışığına düzenli olarak maruz kalmak, vücudun melatonin üretimini etkileyerek uyku döngüsünün dengede tutulmasına yardımcı olur. Yapılan araştırmalarla tablet ve akıllı telefon gibi cihazların ekranları, çocuklarda baş ağrısına ve göz yorgunluğuna neden olan zararlı bir ışık yaydığı kanıtlanmıştır.  Maruz kalınan bu ışık, uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyen melatonin hormonunun baskılanmasına neden olur. Bu da çocuğun sağlıklı bir gece uykusuna sahip olamamasının başlıca nedenidir.

Teknoloji ayrıca çocukların düşünme ve hissetme şekilleri üzerinde derin etkilere  sahiptir. Çocukların en çok zaman geçirdiği akıllı cihazlar uyaranlarla dolu olduğundan ve çoğu zaman aynı anda birçok farklı şeye dikkat etmeyi gerektirdiğinden, zamanının çoğunu teknolojiyle iç içe geçiren çocukların, daha az zaman geçiren çocuklara göre özellikle odaklanmada daha fazla sıkıntı yaşadığı gözlenmiştir. Yüksek düzeyde teknolojiye maruz kaldıklarında yüzeysel olarak düşünmeye meyillidirler ve yeni kavramları öğrenirken veya eleştirel düşünmede yaratıcı olma yeteneğini geliştiremezler. 

   Teknoloji, çocukların zihinsel ve duygusal refahları üzerinde ciddi etkileri olabilecek sosyalleşme ve başkalarıyla iletişime girme şekillerini değiştirir. Artık hem çocuklar hem de yetişkinler arasında yaygınlaşan sosyal medya kullanımının özgüveni azaltmak gibi olumsuz ruh hallerine neden olabildiği de yaygın şekilde bilinmektedir. Her tür teknolojinin aşırı kullanıldığında çocuklar üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Çünkü bu durum akranlarıyla etkileşime girme sıklığını azaltır. Büyüdükçe daha ciddi olumsuz sonuçlara neden olacak biçimde sosyal ipuçlarını ele almalarını ve başkalarıyla anlamlı ilişkiler kurmalarını zorlaştırarak duygularını geliştirmelerini etkiler.  Bu durumların hiç biri teknolojinin kötü olduğunu veya çocukların asla teknolojiyi kullanmaması gerektiğini göstermez. Teknoloji öğrenme, eğlence ve sosyalleşme için binlerce pozitif imkan sağlar. Ancak uygun bir şekilde kullanılıp kullanılmadığı yetişkinler tarafından izlenmelidir. Bu noktada sorunların çözümüne ve ebeveynlerin çocuklarıyla birlikte teknolojiyi sorumlu bir şekilde kullanmalarına fayda sağlayacak bir kaç ipucu verebiliriz. 

• Teknoloji kullanımını tamamen yasaklamak yerine, ne kadar süreyle kullanabilecekleri konusundan günlük limitler belirlenmeli. Limitleri belirlerken, neyin makul olduğuyla alakalı mutlaka konuşulmalı ve belirlenen programlar kesinlikle unutulmamalıdır. Çocukların kurallar konusunda  yaşadığı dirençlere karşı ise onlara teknolojinin sahip olabileceği olumsuz etkileri açıklamaya çalışarak, konunun neden önemli olduğunu anlamalarına yardımcı olunmalıdır.
• Çocuklar egzersiz yapmaya teşvik edilmelidir. Onlara dışarda vakit geçirebilmeleri ve arkadaşlarıyla ‘online’ değil gerçek hayatta sosyalleşebilmeleri için imkan oluşturulmalıdır.  Spor yapmak, tiyatroya gitmek, resim çizmek gibi aktivitelerle arkadaşlarıyla etkinlik planlamalarına yardımcı olunmalıdır. Yararlı etkinliklere verilen destek, onları teknolojiyi kullanmaya edilen teşvikten daha fazla olduğunda, bu durum çocukların rutinlerinin bir parçası haline gelerek onlar için daha faydalı bir gelişim sürecine ortam sağlayacaktır. 

    Yetişkinler ve onların aracılığıyla çocuklar teknolojiyi bilinçli kullanmalıdır. Verilen ipuçlarının yanında, belirlenen ekran sürelerinde de faydalı olacak içeriklerin izlenmesi için çocuklar teşvik edilmelidir. Sosyal medyayı anlamsız bir şekilde zaman geçirmek için değil, arkadaşlarıyla iletişime geçmek istediğinde kullanması gerektiği bilinci oluşturulmalıdır. Bu onların teknolojiden daha fazla keyif almasına yardımcı olacak ve birçok kişi için de problem olan bilinçsiz kullanımın önüne geçecektir. Ebeveyn olarak iyi bir örnek oluşturulmalıdır. Çocuklar devamlı telefonuyla zaman geçiren ya da bilgisayar başında gördükleri anne-babalarının sözlerini hayata geçirmek yerine eylemlerini taklit edeceklerdir. Bu yüzden izlemek istenen Netflix dizileri mümkün olduğunca çocukların uyku saatlerinde değerlendirilmelidir. 

    Teknoloji dünyasında gezinmek herkes için epey zor olsa da hem çocuklar hem de yetişkinler için birçok faydası vardır. Aşırı kullanımın olumsuz sonuçlarının farkında olarak teknolojinden daha da fazla sağlanabilir.