BİPOLAR BOZUKLUK NEDİR?

     Bipolar bozukluk, diğer adıyla manik-depresif bozukluk birbirinden farklı iki ayrı evresiyle karakterize bir ruhsal bozukluktur. Bu bozukluk evrelerinden birinde taşkınlık (manik), diğerinde ise çökkünlük (depresyon) bulunmaktadır. Birbirlerine zıtmış gibi görünen bu iki dönem yatışma ve alevlenmelerle kendini gösterir. Bu dönemler dışında ise hasta tamamen normale döner. Her bir atak evresi birkaç hafta sürebilmektedir. Bununla beraber atak dönemleri birbirlerine eşit olmayabilir.  Genellikle mani dönemi daha kolay geçer.

     Normal düzeyde bir insanın ruh hallerinde genellikle ani değişimler gözükmez. Fakat bipolar bozukluğa sahip insanların ruh değişimi gündelik hayatlarını etkileyecek düzeyde belirgindir.

BİPOLAR BOZUKLUK BELİRTİLERİ NELERDİR?

    Bipolar bozukluk belirtileri depresif dönem ve manik dönem olmak üzere iki dönem olarak incelenir. Bu dönemler birbirlerine tamamen zıttır.

Depresif Dönem Belirtileri

• Üzgün ve huzursuz hissetmek
• Enerjide azalma
• Dikkat eksikliği ve odaklanmada güçlük
• Suçluluk ve umutsuzluk duyguları
• Az uyumak veya aşırı uyumak
• Konuşmada yavaşlama
• Ümitsizlik duyguları
• İştah problemleri
• Aile ve yakın çevreden kendini soyutlamak
• Günlük faaliyetlere karşı ilgisizlik
• İntihar ve ölüm düşünceleri

Manik Dönem Belirtileri

• Aşırı mutlu ve enerjik hissetmek
• Düşüncelerin zihinde uçuşması
• Kendini değerli ve özgüvenli hissetmek
• Yemek ve uyku ihtiyacında azalma
• Günlük faaliyetlerde aşırıya kaçmak 
• Madde bağımlılığı
• Dikkatin kolayca dağılması

    Genellikle mani ve depresyon atakları birbirlerini takip eder. Aralarda normal dönemlerin olabileceği gibi bu iki dönem arasında da sürekli bir döngü olabilir.

BİPOLAR BOZUKLUK NASIL TEDAVİ EDİLİR?

    Bipolar bozukluk tanısı belirtilerin şiddetine, yoğunluğuna ve bireylere göre farklılık gösterebilir. Rahatsızlık tedavisine başlamadan önce uzman hekimler tarafından bipolar bozukluk testleri yapılmalı ve tam anlamıyla tanı konulduktan sonra uygun tedaviye başlanılmalıdır. Bipolar bozukluk tedavisinde koruma tedavisi ve akut alevlenme dönemlerinin tedavisi olmak üzere iki aşamalı tedavi şekli vardır. Bipolar bozuklukta akut tedavisi, genellikle başarıyla sonuçlanan, bireyin zaman zaman geçirdiği manik ve depresif atakların tedavisidir. Bu dönemde hastaneye yatış gerekebilmektedir. Koruyucu tedavi ise atakların tekrarlanma riskine karşı atak sıklığının azalması, geçirilen atakların etkisinin ve süresinin azalmasını sağlayan tedavi yöntemidir. Akut tedavisinde öncelik kişinin ve çevresindekilerinin güvenliğini sağlamaktır. İntihar riskini ortadan kaldırma, tanının netleştirilmesi, mani döneminde kişide sakinliği, depresyon döneminde ise ruhsal olarak iyi hissetmesini sağlama tedavinin amaçları arasındadır.

BİPOLAR BOZUKLUK TEDAVİSİNDE İLAÇ KULLANILIR MI?

     Bipolar bozukluk ciddi bir sorundur. Dolayısıyla tedavi de emek, süreklilik ve sabır gerektiren bir süreçtir. Bipolar bozukluk tedavisinde akut tedavi ve korunma tedavisi yanında ilaç tedavisi de uygulanabilmektedir. Psikiyatristler genel olarak ilaç tedavisini, süreci daha da hızlandırmak ve belirtileri olabildiğince kontrol altına almak için tercih ederler.

    Bipolar bozukluğu tedavi amacıyla çeşitli ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar duygudurum düzenleyici ilaçlar, andidepresanlar ve anksiyete giderici ilaçlar olabilir. Gerekli test ve kontroller sonrası birkaç ilaç kombinasyonu da yapılabilmektedir. Doğru ilacın veya ilaçların tespit edilmesi biraz zaman alabilmektedir. Bu nedenle birkaç deneme süreci uygulanabilir. Faydalı olunsa bile kişiden kişiye farklılık gösteren yan etkiler nedeniyle ilaç değişimi yapılabilmektedir. İlaçların tam anlamıyla etkisini göstermesi 8-12 haftaya kadar sürebilir.

BİPOLAR BOZUKLUKTA GÖRÜLEN ATAKLARIN ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

     Bipolar bozukluk belirtileri, manik, depresif ve hipomanik ataklar olarak ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda ise krizler hem manik hem de depresif atak belirtileri içerebilir. Bu olası bir durumdur.

• Manik atak dönemleri

      Manik atak dönemi aşırı mutluluk, dışarıya dönük aşırı davranışlar ve aşırı tepkiler aşamalarından oluşur. Bazı durumlarda hastaneye yatış gerekebilir. Çok hızlı konuşmak, dikkat bozukluğu, az uyumak, aşırı harcama yapmak, kendinden emin olma gibi belirtiler manik atak sürecinde görülen durumlardır.

     Mutlu ve pozitif olan ruh hali manik atak döneminde yerini öfkeye ve hüzne bırakabilir. Semptomlar işte veya günlük yaşantının herhangi bir döneminde sorunlara neden olacak kadar şiddetli olabilir.

• Hipomanik atak dönemleri

     Hipomanik atak dönemleri, manik kriz dönemiyle benzer semptomlar içerir. En az dört gün sürer. Fakat genellikle manik kriz dönemi kadar şiddetli geçmez.

• Majör depresif atak dönemleri

     Genel olarak en az iki hafta sürer. Çevresindeki insanları ve kişisel yaşantıyı etkileyen pek çok etki gösterir. Bu dönemde genellikle zevk aldıkları insanlara ve olaylara ilgilerini kaybederler. Odaklanma sıkıntısı, yorgunluk, halsizlik, öfkeli olma, yeme içme düzeninde değişiklikler ve en önemlisi ölüm ve intihar düşüncesi en önemli belirtileridir.

BİPOLAR BOZUKLUK TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?

    Bipolar bozukluk ciddi bir rahatsızlıktır ve tedavi edilmezse bireyler yıkıcı sonuçlarla karşılaşılabilir. Günlük rutinlere ilginin azalması sorumlulukları yerine getirme isteğini azaltır ve hem iş hem de aile hayatı bu durumdan olumsuz etkilenir. Bunların yanında kişisel olarak da birçok noktada sıkıntı çekebilir. Tedavi olmayan hastaların alkol ve uyuşturucu kullanma ihtimalinin de yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Düzensiz davranışlar, aşırı tepkiler ve davranış bozukluğu sergilerler. Mani dönemlerinde kendilerine olan güvenleri tavan yapar. Bu durum da tutarsız davranışlar sergilemelerine ve çevrelerindeki insanların da bir ölçüde olumsuz etkilenmelerine sebebiyet verir. Uyku düzenindeki sorun günlük yaşantıyı olumsuz etkiler.

BİPOLAR BOZUKLUK HASTALARINA NASIL DAVRANILMALIDIR?

     Bipolar bozukluk, kişinin duygudurum ve davranışlarında keskin değişimler yaratan, karmaşık ve komplike bir rahatsızlıktır. Fakat bu tüm bunlar bipolar bozukluğu olan bireylerin zayıf ve güçsüz olduğu anlamına gelmemektedir. Doğru tedavinin yanında psikoterapi ve en önemlisi yakınlarının desteğiyle sağlıklı ve mutlu bir yaşama sahip olabilirler. Burada en büyük destek, hastanın yakınlarına yani aile, arkadaşlar, işverenler ve yakın temas içerisinde olan herkese düşüyor. Bu noktada aşağıdaki öneriler dikkate alınabilir;

• Bipolar bozukluğun son derece ciddi bir bozukluk olduğu kabul edilmeli ve bu rahatsızlık hakkında geniş çaplı bir araştırma yapılmalıdır. Böylelikle bu rahatsızlığa sahip olan birisiyle daha kolay empati kurabilir ve etkili bir iletişim sağlanabilir.
• Bu bozukluğa sahip olduğunu düşündüğümüz bir tanıdığınız varsa onu bir uzmandan destek alması için cesaretlendirmek gerekir. Bu bozukluğun tanısının ne kadar erken konulursa tedavi sürecinin de o kadar etkili ve hızlı olacağının farkına varılması konusunda yardımcı olmak gerekir.
• Bu bozukluğu sahip bireylere destek olmak tedavi sürecini hızlandıracak bir faktördür.
• Kişinin mani döneminde ani duygu patlamaları ve istenmeyen davranışları sergilemesini olgunlukla karşılamalı ve anlayış gösterilmelidir.
• Bipolar bozukluğa sahip olan birine, onun içinde bulunduğu durum sebebiyle yalan söylenmemesi gerekmektedir. Her zaman açık ve dürüst olunmalıdır. Birey hakkında endişeler varsa paylaşılmalı ve gerekirse yapıcı bir iletişimle konu ele alınmalıdır.

   Burada bahsedilen örnekler çoğaltılabilir. Fakat burada en önemli husus durumun ciddiyetinin farkında olunmasıdır. Bazı durumlarda hastanın çevresindekilerinin de ellerinden yapacak bir şey gelmez. Burada bir uzmandan destek almak şarttır. Bireyle ilgilenen uzmanla iletişim içerisinde olmak ani gelişmelerde her zaman için yardımcı olacaktır.

ONLİNE TERAPİ BİPOLAR BOZUKLUK TEDAVİSİNDE ETKİLİ MİDİR?

    Bipolar bozukluk tedavisi genellikle psikiyatrik desteği ve psikoterapi üzerine kurulur. Sosyal çevrenin kısıtlı olması, imkansızlıklar ve bu rahatsızlığa sahip insanların sürekli bir desteğe ihtiyacının olması online terapiyi bu bireyler için hayati bir öneme koymaktadır. Kişinin kendisini kötü hissettiği veya atak geçirdiği esnada bir uzmandan destek alması her zaman yarar sağlayacaktır. Zaman ve mekan kavramının ortadan kalkması ve kişinin kendi konfor alanları içerisinde böyle bir hizmete ulaşabilmesi tedavi sürecini daha da kolaylaştıran bir duruma dönüşebilir. Durumun ciddiyetine göre bazı durumlarda ilaç tedavisi gerekmektedir. Bunu da bire bir canlı olarak gerçekleştirmek ve bir doktor tarafından hizmet almak hem kişi açısından hem de uzmanlar açısından en sağlıklı olanıdır.