ASPERGER SENDROMU NEDİR?

      Asperger sendromu, Dr. Hans Asperger'den sonra adlandırılmıştır. Hans Asperger, 1944'te durumu tanımlayan Avusturyalı bir çocuk doktoruydu. Araştırmasında Dr. Asperger, empati eksikliği gösteren, tek taraflı sohbetlerle meşgul olan, belirli bir hobi ya da ilgi alanına bağlanan ve kendine özgü hareketleri olan dört çocuğu tartışmıştır. Bu çocukların belirli konularla meşgul olmalarından etkilenmiştir. Onları "küçük profesörler" olarak tanımlamıştır. Bu terimi oluşturduğundan beri Asperger sendromu, farklı bir tanıdan otizm spektrum bozukluğu başlığı altına alınmıştır. 

    Asperger sendromu beynin sosyalleşme, duyusal girdilerin işlenmesi ve bazen de motor koordinasyonuna dahil olan alanlarını etkileyen nörogelişimsel bir bozukluktur. Asperger sendromu olan bir çocuk genellikle diğer insanlarla etkileşime girmek, yüz ifadeleri veya ses tonları gibi sosyal ipuçlarını okumak, mecazi dili anlamak ve duyguları ifade etmek gibi becerilerde zorlanır. Asperger sendromu olan bir kişi çok akıllı olabilir. Ancak sosyal becerileri diğer insanlar kadar gelişmiş değildir. Göz teması konusunda zorluk yaşayabilir veya sözlü olmayan ipuçlarını anlamada başarısız olabilirler. Asperger sendromu olan biri tekrar eden davranışlar sergileyebilir ve bu eylemlerin tuhaf olduğu konusunda habersiz olabilir. Neyse ki Asperger sendomu belirtilerini hafifletmek için çok çeşitli terapiler ve tedavi seçenekleri vardır. 

      Asperger, otizmden ayrı bir durum olarak değerlendiriliyordu ama son zamanlarda değişti. 2013 yılında DSM-5, Asperger Sendromunu Otizm Spektrum Bozukluğu başlığı altına dahil etti. Asperger sendromu teknik olarak artık farklı bir durum veya tanı olmasa da bazı insanlar hala bu terimi kullanıyor. Asperger sendromu, şu anda yüksek işlevli otizm olarak sınıflandırılan tanının eski adıdır. Bunun anlamı Asperger sendromu olan bir kişinin daha az şiddetli bir otizm spektrum bozukluğu biçimine sahip olmasıdır.

ASPERGER SENDROMUNUN ÇOCUKLARDAKİ BELİRTİLERİ NELERDİR?       

Asperger’in belirtileri çocuklarda yetişkinlere göre farklılık gösterir. İşte bir çocuğun asperger olabileceğine dair bazı belirtiler:

• Yaşıtları olan çocuklarla arkadaş olmakta zorlanırlar.
• Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklar bazen yetişkinlerin yanında yaşıtlarına göre kendilerini daha rahat hissederler.
• Asperger sendromu olan çocuk yalnız oynar ve kendileriyle konuşabilir.
• Konuşma sırasında göz teması kurmakta güçlük çekerler.
• Çok az yüz ifadeleri vardır.
• Garip vücut duruşları, ifadeleri ve jestleri vardır.
• Sosyal ipuçlarını anlamakta zorluk çekerler.
• Mizahı anlamakta zorlanırlar.
• Havadan sudan konuşmalarda sıkıntı yaşarlar.
• Ben merkezli görünürler.
• Monoton bir sesle konuşabilirler.
• Dilin ince ayrıntılarını anlamada zorluk yaşarlar.
• Son derece değişmez olabilirler. 

 

Asperger sendromunun yetişkinlerdeki belirtileri ise şunlardır: 

• Sosyal açıdan garip olma
• Havadan sudan konuşmalarda zorluk çekme
• Arkadaş edinme konusunda ilgi azlığı
• Arkadaş edinme ve ilişkileri sürdürmede zorlanma
• Konuşma sırasında göz teması eksikliği 
• Olağandışı tekrarlayan davranışlar
• Tekrarlayan konuşma
• Belirli bir konuyla ilgili takıntı veya meşgul olma
• Mizahı anlamakta zorlanma
• Söylenenleri kelimenin tam anlamıyla anlamama

 

ASPERGER SENDROMUNUN NEDENLERİ NELERDİR?

      Bu zamanda asperger sendromu için bilinen bir neden yoktur.  Bununla birlikte asperger sendromu ile bağlantılı çeşitli faktörler vardır. Bu faktörlerin farkında olmak her zaman yardımcı olur ve çok büyük bir fark yaratabilir. Araştırmalara göre kalıtsal faktörler asperger sendromu gelişiminde rol oynayabilir. Bir kişinin DNA'sındaki genetik bozukluklar, beyin hücrelerinin iletişimini etkileyen genler gibi asperger sendromunun gelişimine daha duyarlı olmalarını sağlayabilir. Elbette bu çeşitli genetik bozuklukların kapsamı, asperger sendromundan etkilenen bir kişi için ne kadar şiddetli olduğu konusunda bir rol oynayabilir. Aynı zamanda, anne rahmindeki zaman içindeki beyin gelişim kalitesi de asperger sendromu ile beyin hücrelerinin nasıl oluştuğunu, beynin nasıl kablolandığını, düşünce ve davranışsal devrelerin nasıl kontrol edildiğini etkiler. Bu fiziksel etki, asperger sendromu olan kişilerin beyinleri ve bu bozukluğu olmayanların beyinleri arasındaki farktan dolayı yapılmıştır.

 

      Son olarak, çevresel faktörler, özellikle bir insanın ilk yaşam yıllarında, asperger sendromunun gelişiminde etkili olabilir. Havadaki kirlenmeye maruz kalma, viral enfeksiyonlar ve doğum öncesi sorunlar zaman geçtikçe asperger sendromunun gelişmesini etkilendiğine inanılıyordu. Daha ileri ve ek nedenleri belirlemek için halen birçok çalışma yürütülmektedir.

 

Risk Faktörleri

     Asperger sendromu ile ilişkili risk faktörlerini anlamak, bozukluğun ciddiyetinden dolayı her zaman yardımcı olur. İlk ve en önemlisi, erkek çocuklar, kızlardan daha fazla asperger sendromu geliştirmeye uygundurlar. Diğer risk faktörleri arasında on hafta veya daha erken bir zaman diliminde erken doğum, ebeveynlerin yaşının büyük olması, otistik akrabaların varlığı ve ek zihinsel veya tıbbi sağlık komplikasyonları bulunur. 

Bir Doktor Teşhisine Genel Bir Bakış

      Çocuklarının asperger sendromu olabileceğini düşünen ebeveynler doktordan resmi bir teşhis almalıdır. Bir doktorun kesin bir teşhis koyması için takip edilmesi gereken adımlar vardır. Birincisi ve en önemlisi, doktor çocuğun odaklanma, konuşma ve başkalarıyla iletişim kurma yeteneklerini araştıracaktır. Ebeveynler ayrıca doktorlara, çocuklarının yaşayabileceği herhangi bir semptomu bildirmek için hazırlanmalıdır.

      Yukarıdaki soruları takiben çocuğun bir değerlendirme sürecinden geçmesi gerekecektir. Bu değerlendirme, nörolojik ve öğrenme stili değerlendirmelerini, IQ testlerini, psikomotor fonksiyon testlerini, aile öyküsünü ve daha fazlasını içerir. Asperger sendromunda rol oynayan bir dizi faktör nedeniyle doktorların tüm açıları ele aldıklarından ve olabildiğince fazla bilgi edindiklerinden emin olmaları önemlidir.

 

Daha Erken Daha İyi 

     Asperger sendromu gelişimsel bir bozukluk olduğundan dolayı ebeveynlere veya velilere, çocuklarında ilgili semptomlar mevcutsa, mümkün olduğunca erken doktora götürülmesi önerilir. Bu, asperger sendromunun uygun bakım ve tedaviyi, çok uzun süre devam etmesi durumunda, daha da kötüleşebilecek bazı gecikmeleri telafi etmeyi çok daha kolaylaştırır. Doktorlar ne kadar erken müdahale ederse o kadar fazla yardım edebilir ve bu durum da çocuk için o kadar iyi olur.

 

ASPERGER SENDROMUNA YARDIMCI OLABİLECEK ÇEŞİTLİ TERAPİ TÜRLERİ 

Uygulamalı Davranış Analizi  

     Uygulamalı davranış analizi, asperger sendromuna yardımcı olabilmek için kullanılan faydalı bir terapi şeklidir. 1960'lı yıllardan beri kullanılan ve kanıtlanmış bir terapi programıdır. Uygulamalı davranış analizi, sorunlu davranışları değiştirmek için pozitif pekiştirme kullanmak da dahil olmak üzere farklı yaklaşımlardan yararlanır. Hem yetişkinler hem de çocuklar uygulamalı davranış analizinden yararlanabilir. Terapist, terapiyi bireyin ihtiyaçlarına göre uyarlar. Araştırmalar, uygulamalı davranış analizinin otizm spektrum bozukluğu olan insanlara yardım ettiğini göstermektedir. Ancak bazı insanlar, bu terapinin otizm spektrumunu olan birine iyilikten çok zarar verebileceğine inanmaktadır. Uygulamalı davranış analizinin yararlı veya zararlı olup olmadığına dair bir tartışma vardır ve otizm savunuculuğu topluluğundaki insanlar bu konuda güçlü görüşlere sahipler.  

 

Bireysel Davranışçı Terapi

     Bireysel davranışçı terapi, asperger sendromu olan biri için mükemmel bir tedavi şeklidir. Asperger sendromu olan bir birey tekrarlayan davranışlarıyla mücadele edebilir ve davranışçı bir terapistten faydalanabilir. Asperger sendromu olan bireyler kendilerini kaygı veya depresyonla uğraşırken bulabilirler ve bu problemler için de BDT’den yararlanabilirler. Genellikle Asperger sendromu olan bir kişinin duygularını ve dürtülerini daha iyi düzenlemesine yardımcı olmak için kullanılır. Bilişsel davranış terapisi, insanların olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmelerine yardımcı olur. Böylece sağlıksız davranışları, üretken olanlarla yer değiştirir. BDT sayesinde bireyler kendilerini daha güvende hissedebilir ve günlük hayatlarını daha iyi yönetebilirler. Asperger’in obsesif kompulsif bozukluk ile benzer semptomları olabilir. OKB'ye ek olarak, BDT, OKB semptomlarını yaşayan bireyler için etkili bir terapidir. Terapide bireyler, yaşadıkları zorlukları veya nevrotik davranışları yönetmeyi öğrenebilirler.  

 

Güçlü Yönleri

       Asperger’le yaşayanlar belirli davranışlarla mücadele ederler. Ancak aynı zamanda bazı alanlarda mükemmeldirler. Bu bireylerin güçlü yanlarını tanıması esastır. Bu durumu yaşayan bireyler, dil biliminde yetenekli olmak gibi yaşamlarında kendilerine yardımcı olmak için kullanabilecekleri belirgin becerilere sahiptir. Asperger sendromu olan bireyler, dilde istisnai beceriler sergilerler. Ancak başka yönlerden işlevsel olmak zor gelebilir.

 

ASPERGER SENDROMU İÇİN ONLINE TERAPİ 

     Siz veya tanıdığınız bir başkası asperger sendromu yaşayabilir veya bu durumdan şüphelenebilirsiniz. Online danışma, asperger sendromu yaşayan insanlar için mükemmel bir zihinsel sağlık tedavisi şekli olabilir. Asperger sendromu, sosyal ve günlük yaşamınızda yaşanan sıkıntıların sebebi olabilir. Rehberlik ve uygun bir tanı için bölgenizdeki lisanslı bir uzmana ulaşmaktan çekinmemeniz önemlidir. Ayrıca daha fazla yardım almak için online terapi uzmanlarıyla iletişim kurabilirsiniz.

 

      Online terapi sayesinde bireyler, belirtilerini yönetmenin yollarını öğrenebilir ve uzun süreli ilişkilerden oluşan bir sosyal ağ geliştirmek için çalışabilirler. Bununla birlikte ağır vakalarda bile aspergerli bir kişinin davranışlarını değiştirmesi ve böylece onlara hizmet etmeleri mümkündür. Lisanslı bir danışmanla konuşmak, bu rahatsızlıkla mücadele eden herkesin ihtiyaç duyduğu desteği ve uzmanlığı sağlayabilir. En nihayetinde, bazen herkesin yardıma ihtiyacı vardır. Bireyin yapabileceği en cesur şeylerden biri ihtiyaç duyduklarını anladıklarında yardım istemektir.