AİLE VE ÇİFTLER İÇİN PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK NEDİR VE NEDEN GEREKLİDİR?
Etkili bir iletişim, hem çiftler için hem de ailenin diğer üyeleri için mutluluğun anahtarı konumundadır. Kişiler arasında oluşabilecek herhangi bir iletişim bozukluğu, mutsuz bir aile ortamına neden olabilmektedir. Günümüzde birçok çift ve aile bu sorunlar ile karşı karşıyadır. Bu sorunların çözümü bazen bireyler arasında kendiliğinden gerçekleşirken bazen de kalıcı bir soruna sebep olabilmektedir. Burada da devreye aile ve çift terapistleri giriyor. Aile terapistleri bütün aile bireyleri ile ilgilenirken, çift terapistleri ise flört aşamasındaki bireyler, evlilik yolunda ilerleyen çiftler ve evli çiftler ile ilgilenmektedir. Bu iki danışmanlık hizmetini ayrı ayrı inceleyecek olursak;
AİLE DANIŞMANLIĞI
Aile danışmanlığı, aile üyeleri arasında ortaya çıkan sorunların bir uzman eşliğinde çözümlenmesi, var olan sorunların ortadan kaldırılmasını hedefleyerek aile içerisindeki huzuru sağlamak ve iletişimi kuvvetlendirmek amaçlı yapılan uzman yardım sürecidir. Aile danışmanlığının net ve belirgin hedefleri vardır. Amaç, ailenin yaşadığı sorunların çözümlenmesinin yanında aile bireylerinin birbirleriyle olan diyaloglarının sağlamlaştırılması ve birbirlerini daha iyi anlamalarını sağlamaktır. Hemen hemen tüm ailelerin dönemsel olarak yaşadıkları bazı sorunlar vardır. Bunlar çocuğun okula başlaması, çocukların evden ayrılması, aile fertlerinin ölümü ya da çiftler arasındaki güven sorununun bütün aile fertlerine yansıması gibi sorunlardır. Danışmanlık sürecinde yapılan görüşmeler ve uygulanan testler sonucunda, ailenin yaşadığı sorun tam olarak tespit edilir. Daha sonra vakanın ciddiyetine göre ve danışanların sürece karşı tepki sürelerine göre uygun seans sayısı belirlenir ve seanslara başlanılır.
Aile terapisi ve bireysel terapi uygulamaları birbirinden çok farklıdır. Aileyi bir birey topluluğu görmekten ziyade birbirleriyle etkileşim içerisinde olan kuralları, sınırları ve beklentileri olan bir sistem olarak değerlendirmek ve buna göre müdahalelerde bulunmak gerekmektedir. Çözüme kavuşturulamayan sorunlar aile içerisinde oldukça sıkıntılı bir süreç doğurmaktadır. Her alanda bunun olumsuz etkileri görülür ve zamanla aile fertleri birbirlerine karşı duyarsızlaşır. Saygı ve sevgi kavramları da yavaşça ortadan kalktıktan sonra süreç büyük ölçüde yıkım ile sonuçlanır. Bu sürecin doğru yönetilmesi, var olan birçok sorunun kolaylıkla ortadan kaldırılmasına ve aile fertleri arasındaki uyumun hızlıca sağlanmasına büyük ölçüde yardımcı olur. Böylelikle bireyler tek başlarına üstesinden gelemedikleri sorunlardan bir uzman desteği ile profesyonel bir şekilde tedavi edilir ve kolaylıkla süreci atlatmış olurlar.
ÇİFT DANIŞMANLIĞI
Son dönemlerde aile danışmanlığı gerek uzmanlar gerek ise aileler içerisinde popüler bir hizmete dönüşürken, evlenmemiş, birlikte yaşayan, sadece flört eden çiftlerin de sayısı hızlıca artmaktadır. Her ne kadar aile danışmanlığı ile bağdaştırılsa da çift danışmanlığı bazı yönleriyle aile danışmanlığından farklı bir alandadır ve farklı uygulamalar gerektirir. Bu nedenle çiftler ile çalışan danışmanların aile danışmanlığından ziyade çift danışmanlığı eğitimi almaları gerekmektedir.
Çift terapisi, çiftler arasındaki var olan problemlere odaklanır. Fakat bu problemler genellikle bireysel olarak nitelendirebileceğimiz sorunlara dayanmaktadır. Örneğin taraflardan birinin fazla öfkeli olması veya fazla tedirgin olması çiftler arasında sık sık sorunlara yol açabilir. Çift danışmanlığında, danışman çiftler arasındaki problemlerin derinliklerine inerek sorunları belirler ve her iki bireyin de sorun teşkil eden davranışlarının nasıl değişeceğini tanımlayarak çiftin daha sağlıklı bir ilişki yaşamasına yardımcı olur. Bu değişikliklerin farklı farklı yolları vardır. Bazen çiftler arasındaki ortak problemlere odaklanılması gerekirken, bazı durumlarda ise taraflardan sadece birinin yaşadığı soruna (örneğin kıskançlık sorunu) odaklanılabilir. Çift danışmanlığı, çiftlere nasıl sağlıklı bir iletişim kuracakları, birbirlerini nasıl daha etkili dinleyebilecekleri, gereksiz olan rekabetlerden nasıl uzak durabilecekleri, nasıl ortak amaçlar belirleyebilecekleri ve sorumluluklarını yerine getirebilecekleri gibi konularda yardımcı olur. Çiftler arasındaki sorun ile evli bireyler arasındaki sorunlar çok farklı olabiliyor. Bu olumsuz süreçten sadece çiftler değil, çevrelerindeki diğer bireyler ve sürekli bir etkileşim içerisinde oldukları aileleri de etkileniyor. Mesela sorunu evli bir çift üzerinden değerlendirecek olursak çiftler arasındaki kötü diyalog çocuklarına karşı olan ilgilerinin ve sorumluluklarının aksamasına ve çocuğun anne-baba arasında bir köprü gibi kullanılmasına neden olabiliyor. Diğer alanlarda da olduğu gibi burada da uzman desteğinden kaçınılmamalı ve gerekli müdahale çok geç kalınmadan yapılmalıdır. Çünkü çiftler arasındaki uyumsuzluk yukarıda da bahsettiğimiz gibi çocuklara varacak kadar farklı sorunlara da sebep olabilmektedir.