BİLGELİK
BİLGELİK TANIMI
Bilgelik karmaşık bir şeydir. Ancak basit bir bilgelik tanımıyla ne olduğu hakkında bir fikir edinmeye başlayabilirsiniz. Bilgelik, bazen nadir bulunan ve maddi değeri olan somut bir eşya gibi görünmektedir. Fakat aslında bilgeliği, refah içinde yaşayabilmek için bilgi, iyi muhakeme ve deneyimi kullanma kapasitesi olarak tanımlayabiliriz. Bilginizi artırmak kolaydır. Ancak bilge olmak için daha derin düşünmeniz gerekir. Bilgiyi arttırmanın ilk adımı, zihninizde açık bir bilgelik tanımına sahip olmaktır.
BİLGELİK İLE BENZER KELİMELER
"Bilgelik nedir" sorusuna yaklaşmanın bir yolu, bilgelik sözcüğünün eş anlamlılarına bakmaktır. Bilgeliği anlamak için dikkate alınması gereken eş anlamlı sözcüklere bir göz atalım.
Sezgi
Sezgi, bilgeliğin sadece bir yönünü tanımlayan ve bilgelikle eş anlamlı olan bir sözcüktür. Sezgi, ortamdaki bilgileri hızla algılayabilme ve ayırt edebilme kalitesine sahip olmak anlamına gelir. Örneğin, iş fırsatlarını veya zorluklarını çabucak görüyorsanız ve durumu hemen anlıyorsanız, iş zekasına sahipsiniz demektir.
Dikkat
Dikkat, bilgelik ile eş anlamlı olabilir. Ancak yalnızca bazı durumlarda geçerlidir. Dikkatliyseniz, yaptığınız şeyin olası sonuçlarını anlamak için çaba sarfedersiniz. Amacınız tehlike, başarısızlık veya zarardan kaçınmaksa dikkatli olmak önemlidir. Bazı durumlarda yapılacak en akıllıca şey risk almaktır. Böyle durumlarda, bilge bir kişi riski tanımlar ve sonucunda karşılaşabileceği tehlikeler için kendini hazırlar.
Sağduyu
Bazı insanlar sağduyu sözcüğünü bilgeliğin yerine kullanır. Diğerleri ise, bilgelikle ilişkili olan yüksek anlayıştan yoksun kaldığını düşünür. Eğer sağduyuluysanız, sıradan kararlar vermenize yardımcı olabilecek kişi veya durum hakkında makul ve pratik bir anlayışa sahipsiniz demektir.
Deneyim
Deneyim, bilgeliğin güçlü bir bileşenidir. Belki de bu yüzden yaşlı olan bir kişinin akıllı birinden daha bilge olduğu durumlar ortaya çıkmaktadır. Tecrübe hayatınızda yaşadıklarınızdır. Deneyime resmi öğrenme, uygulamalı eğitim sayesinde veya sadece yaşadığımız olaylar sonucunda sahip olabilirsiniz. Ancak sadece neler olduğunu öğrendiğinizde ve bunları şimdi olanlara nasıl uygulayacağınızı anladığınızda bu bilgelik olur.
Öngörü
Gerçekten akıllı olan biri, olası sorunları ve sonuçları görebilmeli ve onlar olmadan önce onlar için hazırlanabilmelidir. Öngörü sizi hata yapmaktan alıkoyabilir. Ancak, öngörünün endişe ile aynı şey olmadığını anlamak önemlidir. Öngörüye sahipseniz, neler olabileceğini tanımlar, onaylar ve olası sonuçlara hazır olabilmek için gerekenleri yaparsınız.
Zeka
Zeka bilgeliğe çok benzer. Eğer zeki biriyseniz, ilkeleri, gerçekleri, doğruları ve manaları anlayabilirsiniz. Bildiklerinizi gerçek hayatta da uygulayabilirsiniz. Çalıştığınız konuları anlayabilir ve iyi öğrenebilirsiniz. Bilge bir insan olabilmek için zekaya ihtiyacınız vardır. Eğer gerçekten zeki iseniz, durumlardaki gerçekleri bilge bir insan gibi görebilirsiniz.
Yargı
Bilgelik aynı zamanda sağlam yargılarda bulunma yeteneğidir. Akıllı olduğunuzda, olayları, insanları ve durumları doğru, adil yargılayabilirsiniz. Çoğu zaman insanlar yargılamayı kötü bir şey olarak düşünür. Birini yararlı bir amaç olmadan yargılıyorsanız bu düşünce doğru olabilir. Ancak, yaşamınızda doğru seçimleri yapmak için iyi bir karar vermeniz gerekir. Bu doğru kararları verebilmeniz için de sağlam yargılarda bulunabilmeniz gerekir.
İhtiyat
İhtiyat artık fazla kullanılmayan, bilgelik kelimesi ile eş anlamlı bir kelimedir. Anlamı akıllıca dikkatli olma ve olabilecek durumlara hazır olma yeteneği demektir. İhtiyatlı olduğunuzda dikkatli olursunuz. Fakat dikkatli olmanız her zaman üstün ihtiyat gösterdiğiniz anlamına gelmemektedir. Ayrıca ihtiyatlı olduğunuzda tutumlu olabilirsiniz. Çünkü bu durumda gelecekteki ihtiyaçlarınızı karşılayabilmek için hazırlıklı olmanız gerektiğini anlıyorsunuz demektir.
Denge
Bilgeliğin denge kavramıyla çok benzer olduğu gibi bir düşünce vardır. Bilgeliğin bileşenleri problem çözme, bağlamı anlama, etik davranış, hoşgörü ve empatidir. Gerçek bilgeliğe sahip olmak için tüm bu bileşenlere ihtiyacınız vardır ve hepsine fazlaca sahip olmalısınız. Ayrıca bu bileşenler bir denge halinde olmalıdır. Mesela, problemleri çözme yeteneğinizi, değiştirilemeyecek olanı tolare etme yeteneğinizle dengelemeniz gerekir.
Aydınlatma
Bir konuyla ilgili aydınlanmaya ulaştığınızda, konuyu tam olarak algılamış olursunuz. Kapsamlı bilginiz, sağlam mantığınızla birleştiğinde, bilge bir anlayışı ve bilgece alınmış kararları mümkün kılar.
“Her zaman kendin ol ve kendine güven. Dışarı çıkıp başarılı bir kişiliğe bakma ve kopyalamaya çalışma.” -Bruce Lee
Neden
Sebebin rasyonelliğidir. Nesneler, insanlar ve durumlar hakkındaki düşüncelerinizi, onlar hakkındaki yargılarınızı ve onlar hakkındaki sezgilerinizi içerir. Akıllı olmak için, iyi bir neden veya rasyonelliğiniz olmalıdır. Ancak o zaman doğru kararları alabilir ve gerçek bilgelikle gelen iyi hayatı yaşayabilirsiniz.
Açık Düşünme
Bilgelik açık düşünme olarak da görülebilir. Eğer bilgeyseniz, alakasız şeyler yüzünden dikkatiniz dağılmaz. Sorunu veya durumu olduğu gibi görebiliyorsunuz demektir. Bu noktada, o sorunu ya da durumu sahip olabileceği herhangi bir duygudan ayırarak bakabilmek önemlidir. Herhangi bir durumun gerçeğini ayırt etmeye çalışırken nelerin önemli olduğuna dikkat ediyorsunuz.
BİLGİ VE BİLGELİK AYNI ŞEY Mİ?
Bilgi ve bilgelik, daha önce de belirtildiği gibi, önemli ölçüde örtüşüyor. Kapsamlı bilgiye sahip olmadan akıllı olmak çok zordur. Ancak, tek başına bilgi, bilgeliğin tamamını içermez. Öyleyse bilgi, bilgeliğin öncüsüdür. Ancak bilgeliğin onunla bir arada var olabileceği durumlarda devam etmesi gerekir.
BİLGELİĞİN DERİN ANLAMI NEDİR?
Peki, bilgelik basit tanımı ve eşanlamlılarının ötesinde ne anlama geliyor? Bu kısımda buraya yöneleceğiz.
Bilgeliğin daha derin anlamı, akıllı olanı akılsız olandan ayırt etme yeteneği şeklinde açıklanabilir. Akıllı olduğunda bilgiyi içgörü ile kullanırsın. Bilgiyi öğrendikten sonra kullanırsınız. Ancak daha sonra yeni durumlara da uygulayabilirsiniz.
Bilgelik sadece akademik beceri değildir. Değerli olması için uygulamaya koymanız gerekir. Eğer akıllıysanız, doğru kararları vermek için bilgi, deneyim ve sezgisel anlayışınızı birleştirirsiniz. Etik davranış, empati, hayattaki belirsizliklere ve farklılıklara tolerans gibi kavramlara sahipseniz, iyi ve kaliteli yaşamın gerekliliklerini uyguluyorsunuz demektir. Akıllı olduğunuzda, sadece daha iyi bir hayatınız olmaz. Aynı zamanda dünyayı başkaları için daha iyi bir yer yaparsınız.
BİLGELİK NASIL GELİŞTİRİLİR?
Hayatınızda bilgeliğe sahip olmayı istiyorsanız, bilgeliği nasıl tanımladığınız önemlidir. Bilgeliğin gerçek anlamı, kendi bilgeliğinizi geliştirip başkalarında tanımayı öğrenmediğiniz sürece size yardımcı olmaz. Bilge olmanın en iyi yolu, bilgeliğinizi kasıtlı olarak geliştirmektir. Bilgeliğe sahip olmak istiyorsanız, ömrünüz boyunca daha akıllı olmak için yapabileceğiniz birkaç şey vardır.
Bilgiyi Aramak
Bilgi, bilgeliğin temelini oluşturur. Neyse ki, bilgi edinmek nispeten kolaydır. Bilgiyi, kapsamlı bir şekilde okuyarak, ilginizi çeken konularda kurslar alarak, bir işte çalışarak, hatta eğitici YouTube videoları izleyerek elde edebilirsiniz. Ayrıca, çeşitli konular hakkında bilgi sahibi olan veya yalnızca çok fazla yaşam deneyimi olan kişilerden de öğrenebilirsiniz.
Uygulama Yansıması
Başına gelenleri düşünmek zamanla bilgeliğini artırabilir. Bir şeyi yargılayıcı olmayan bir şekilde düşündüğünüz zaman, farklı bakış açılarından düşünür ve mümkün olduğu kadar net görmeye çalışırsınız. Ancak, deneyimleriniz hakkında ciddi ve dikkatlice düşünmek, ruminasyon yani uzun uzun düşünmekle aynı değildir. Yansıtırken, ne olduğunu birçok farklı bakış açısıyla değerlendiriyorsunuz. Fakat ruminasyonda aynı düşünceye saplanıp kalınabilir. Yansıma nötr ya da genellikle olumludur. Öte yandan, ruminasyon aynı zemin üzerinde tekrar tekrar ilerler. Yeni bir anlayış kazanmaz. Hatta farklı anlayış biçimlerine dikkat çeker. Ruminasyon bilgeliğinizi arttırmaz. Bunun yerine, depresyona, endişeye veya öfkeye neden olma olasılığı daha yüksektir.
Yaşam Tecrübesi
Korku sizi, dışarı çıkmaktan ve yaşamda deneyim kazanmaktan alıkoyabilir. İlgisizlik aynı zamanda yeni deneyimler aramanıza engel olabilir. Ancak, bilgelik kazanmak için, onu inşa etmek için deneyimlere sahip olmanız gerekir. Öyleyse kendinize bir şans verin. Yeni bir şey deneyin. Yeni yerlere gidip yeni insanlarla tanışın. Bunu yaptığınızda, bilgeliği geliştirmek için gerekli olan perspektif, içgörü ve deneyim kazanacaksınız.
DOĞRU KLAVUZU SEÇİN
Neredeyse tarihteki büyük düşünürlerin hepsinin hayatlarından ders almak için rehberleri ya da danışmanları olmuştur. Bir danışman, düşündüğünüzü fark etmediğiniz soruları keşfetmenize yardımcı olabilir. Kendi deneyimlerinizle kazanma fırsatı bulamadığınız, hayata dair içgörü sağlayabilirler. Sağlıklı bir bilgelik tanımına uyan birini bulun. Ardından, onlarla zaman geçirmeye çalışın ve size öğretebileceklerini alın. Bilgeliğin anlamını öğrendiklerinde bazı insanların cesareti kırılır. Asla bilge olamayacaklarını hissederler. Çünkü ya yeterince akıllı değillerdir ya da olayları açık açık göremeyecek kadar duygusallardır. Ancak, herkes kendi bilgeliğinin en yüksek seviyesine ulaşabilir. Bunu yapmak için bilişsel ve duygusal problemlerle ilgili sorunların üstesinden gelmek için yardıma ihtiyaçları olabilir.
BİLGELİK NEDEN ÖNEMLİDİR?
Bilgelik insan evriminde önemli bir rol oynamıştır. Atalarımız sürekli değişen çevrelerine uyum sağlamak için yıllarını harcadılar. Zorluklar yaşadılar ve hayatta kalmayı öğrendiler. Bilgi ve deneyimleri hayatta kalmalarına yardımcı olduğu için torunlarına aktarıldı. Bilgelik yıllar boyunca edinilen bir şey olmazsa, çoğumuzun bugün hayatta kalamayacağı aşikardır. Bunun sonucunda bilgelik, hayattaki en önemli şeylerden biri haline gelmiştir.
Bilgeliğin yaşamda neden önemli olduğunun daha iyi anlaşılması için bilgeliğin bileşenlerine göz atalım.
Adapte Olabilirlik
Değişime uyum sağlamak, hayatta kalmak için sahip olduğumuz en önemli özelliklerimizden biridir. Atalarımız, duygusal ve zihinsel durumların yanı sıra değişen ortamlara uyum sağlamaya da yıllarını harcamışlardır. Uyum sağlama yeteneği olmadan, bu kadar uzun süre hayatta kalamayabilirdik. Sadece fiziksel ve çevresel değişikliklere uyum sağlamak değil, aynı zamanda zihinsel ve duygusal değişikliklere de uyum sağlamak önemlidir. Duygusal ve zihinsel durumlarımızdaki en büyük değişikliklerden biri ilişkileri içerir. Birçok insan bu değişikliklere uyum sağlamakta zorlanır. İlişkilerimizdeki değişikliklere adapte olabilmemiz ve ilerlememiz genellikle zaman alır. Birçok insanın hayatlarına devam edebilmesi için yardım alması gerekiyor. Genellikle, aile ve arkadaşlar doğru destek ve yardımı sunabilir. Ancak daha profesyonel yardıma da ihtiyaç duyulabilir.
Başkalarının Deneyimlerinden Öğrenme
Diğer insanların tavsiyelerini ve bilgilerini dinlersek sıklıkla başkalarının deneyimlerine tanık olabiliriz. Başkalarının hikayelerini ve fikirlerini paylaşmalarını istemek, kendi yaşamlarımıza uygulayabileceğimiz bilgileri öğrenebilmemizin yanı sıra hayat dersleri hakkında da bilgi edinmemizi de sağlayabilir. Aynı zamanda, başkalarından hikayelerini sizinle paylaşmalarını isteyerek, sizlerle birlikte düşünmeden önce düşünmedikleri yeni fikirlere ulaşabileceklerinden, onlara da yardım edebilirsiniz.
Açık Fikirli Olmak
Yeni önerilere, fikirlere ve hatta eleştirilere açık olmak önemlidir. Başkalarının bir şeyleri önermesine izin vermek bize dünyamıza bakmanın ve problem çözmenin yeni yollarını öğretebilir. Bu aynı zamanda bize başkalarının inançlarına, görüşlerine, fikirlerine ve yaşam biçimlerine karşı hoşgörüyle yaklaşmayı öğretir. Başkalarının size bilgeliklerini sunmalarına izin vermek önemlidir ve daha fazla bilgelik kazanmanıza yardımcı olabilir. Sadece kendi bilgi ve deneyimlerinizin önem taşıyan tek çözüm veya fikir olduğunu varsaymayın.
Hata ve Tecrübelerinizden Öğrenin
İnsanlar işler yolunda gitmediği zamanlarda şikayet etme ve kendileri için üzülme eğilimindedirler. Bunu yapmak yerine, işlerin neden sizin istediğiniz şekilde sonuçlanmadığını düşünün ve mümkünse bu durumu düzeltin. Sorunlarınızın üzerinde düşünmek ve sorunlarınızı çözebilmek, daha güçlü olmanıza ve gelecekte yolunuza çıkacak sorunlar için tecrübe kazanmanıza yardımcı olacaktır. Her gün deneyimlerinizi düşünmek için zaman ayırmak, onlardan bir şeyler öğrenmenize ve aynı hataları yapmamanıza yardımcı olur. Bilgelik kazanmanın bir başka yolu, güvendiğiniz bir kişiden size hatalarınızı anlatmasını istemek ve sonra değiştirebileceğiniz şeyler üzerinde çalışmaktır. Kendi yaşantılarınızı, hatalarınızı düşünmekte ve öğrenmekte zorlanıyorsanız ailenizden, arkadaşlarınızdan ya da profesyonel bir kaynaktan yardım alabilirsiniz.
Başarısızlığın Sonunda Başarıya Ulaştığını Hatırlamak
Başarmaya çalıştığınız bir işi tekrar tekrar denemek önemlidir. Başarısızlık bir öğrenme deneyimidir. Ne zaman denerseniz ve başaramazsanız, bu durumda neyin işe yaramadığını öğrenirsiniz. Sonunda başarılı olmak için neyin gerekli olduğunu öğreneceksiniz. Yaşamdaki engeller, bir çözüm bulana kadar problemleri nasıl çözeceğinizi öğrettikleri için bir amaca hizmet eder. Başarısızlıkla kazanılan bilgelik, başarı için bir önkoşuldur.
Başarılı insanlar, başarılı olmalarına yardımcı olacak niteliklerin bir listesine sahiptir. Bu nitelikler şunları içerir:
- Müteşekkir olmak
- Diğerlerini hatalarından dolayı affetmek
- Başkalarına kazançları için tebrik etmek
- Hatalarının sorumluluğunu almak
- Kritik olmadan tavsiye vermek
- Hedefleri belirlemek ve bunları elde etmek için bir plan geliştirmek
- Sürekli öğrenmek
- Değişimi uyarlamak ve benimsemek
- Dönüşümsel açıdan çalışmak
- Bu niteliklerin tümü, sonu başarılarla sonuçlanan başarısızlıklar sayesinde kazanılmıştır.
BİLGELİN NEDEN YAŞAMDAKİ ANA ŞEYDİR?
Bilgeliği ve bileşenlerini tanımladığımıza göre, bilgeliğin neden yaşamdaki ana şey olduğunu görmek oldukça kolaydır. Bilgelik içeren her şey, başarıya ulaşmanızı ve iyi bir yaşam sürmenizi sağlayacak şekilde yaşamayı öğrenmekle ilgilidir. Herkes keyifli ve başarılı bir hayat yaşamak ister. Bunu başarmanın tek yolu bilgeliktir. Bilgelik hayatınızı fiziksel, duygusal, zihinsel ve finansal yönler de dahil olmak üzere her yönden geliştirebilir. Deneyimlerinizden ve başkalarının deneyimlerinden öğrenmek ve bu bilgeliği paylaşmak, bilgeliğinizi paylaştığınız kişilerin hayatta kalması ve sizin hayatta kalmanız için önemlidir.
DAHA FAZLA TAVSİYE...
Bilgelikle ilgili sözleri duymak sizi iyi hissettirebilir. Fakat ya daha fazlasına ihtiyacınız olursa? Hayatınızda mücadele ettiğiniz bir sorun varsa, lisanslı bir terapistle konuşmanız size yardımcı olabilir. Terapiya bünyesindeki terapistler mücadele ettiğiniz konular ne olursa olsun size yardım etmeye hazırdır. Hayat sizin için karmaşık bir durumdaysa ve kendinizi sıkışmış hissediyorsanız, bugün yardım isteyin.